Digital Dictionary of Buddhism: Sanskrit Terms Index: y [updated: 5/7/2012]


√yā ,

√yāc , 硏磨

√yaj

√yudh ,

√yuj 可得成, 應正道理, 應言, 應道理, 立爲

yā atra pratipattiḥ 行此法

yācaka , 乞者, 來求者, 希望, 求索, 求者, 貧苦

yācanā 來求乞, 來請

yācana 勸請,

yācanaka , 乞人, 乞求者, 乞者, 來乞, 來乞者, 來求, 來求者, 來者, , 求者

yācanatā 來求

yācate 求請, 硏磨

yācayati 呪願

yācikā ,

yācitā

yācita 來乞, 來求, , 所求, , 求請, ,

yācitaka 所須

yācitakālaṃkāra 所假借莊嚴具

yācitavya 應與

yācitum

yācñā ,

yad 何物, , 如是, , 是何, , 若事, , ,

yad idam 何物, 便, , 卽是, 如此, 所謂

yad idaṃ 所謂

yad idam 是何,

yad rūpaṃ sā śūnyatā yā śūnyatā tad rūpam 色卽是空空卽是色

yad uta , 卽是, 如是, 所謂, , 是謂, , 而便

yad vā

yadā 何時, , , 若時

yadā...tadā

yadâpi 設使

yadapīcchayā paryeṣamāṇo na labhate tad api duḥkham 求不得苦

yad-avastha , , 此位

yad-balena 由此勢力

yad-bhūyasā , 多分

yad-bhūyasikīya

yadbhūyas-kārin 多分

yad-bhūyo vīta-rāgaḥ 倍離欲

yadi , , , , 設使

yadi vā 將無

yadi vikalpyate 若謂

yad-ṛcchā 忽然, 自然

yadṛcchā-siddhitā 隨欲成

yad-ṛcchayā 自然

yādṛk...tādṛk 無異

yādṛśa , , 如是, 障礙,

yādṛśa-dharma 法貌

yādṛśaḥ...tādṛśaḥ

yādṛśaḥ..ṭādṛśaḥ ,

yādṛśaka 如是

yādṛśo 如應

yaduta

yadvat

yady api 縱使,

yaḥ 設使

yaḥpaśyati 見者

yajana

yajña 供養, 大會, , 施食, , , , 祠祀

yakṛt ,

yakṣa 勇健, 夜叉, 惡鬼神, 捷疾鬼, , , 祠祭鬼, 藥叉, 藥叉羅刹, 輕捷, 野叉, 閱叉, 閲叉, , 鬼神

yakṣa-graha 鬼魅

yakṣa-kṛtya 夜叉吉遮, 鬼神形

yakṣa-rākṣasa 逆魅

yakṣiṇī 勇健神, 藥廁抳

yakṣniṇī 夜叉女

yal-lakṣaṇa 如是相

yaṃ nūna 寧可

yāṃ yāṃ diśam...tasyāṃ tasyāṃ diśi 隨方

yāma

yama 夜摩, 夜摩天

yāma 夜摩天,

yama 梵行, , , 閻魔, , 靜息

yāmādevāḥ 夜摩天

Yamadevaloka 焰摩天

yāmâdhipatya 夜摩天

yamaka , ,

yamaka-śāla-vana 娑羅雙樹

yamalī

Yamaloka 夜摩盧迦

yama-lokika 餓鬼

yāmānāṃsthānam 夜摩天

yamântika 閻魔

yama-rākṣasa 琰魔卒

yāmyā

yāna , 乘道, 大車, , 所乘, 求得, 深慧, , 趣求, 車乘, 輿, , , 騎乘

yāna-akara 諸乘

yāna-bheda 乘差別

yāna-dvaya 二乘

yāna-gardabha

yānâkara

yāna-nānātva 假名字

yānânuttarya 無上乘

yāna-pātra 船筏

yāna-pratisaṃyukta 乘法

yānârūḍha 乘乘

yāna-traya-dharma 三乘法

yāna-vāhana 輿

yāna-vyavasthā 說三乘

yāni kānicit karaṇiyāni tāni sarvāṇi kurudhvam 隨意所

yāni tāni

yānika

yānī-kṛta 爲處

yānin

yānitāni 一切

yan-nāmaka 某名

yantra 木人, , ,

yantrita 縛著

yāpanā 令安, , 支持, 相續

yāpanīya

yāpayati , 未壞

yāpya 堪自支持

yaśa

yaśas , 名稱, 名譽, , 美稱, ,

yaśas kāma 求名

yaśaś-citta 名聞

yasaskāma 貪穢

yaśas-prabhāsa 名光

yasmāt 如此, 爲何

yasmin 於彼彼

yaśo 'yaśaḥ 毀譽

yaśo-dharā 名聞

yaṣṭi 剌瑟胝, , , , , 竿, 錫杖

yaṣṭi-vana 申怒林, 申瑟知林

yaṣṭṛ 供施

yāśunyataivanirvāṇam 空卽是色

yasya 如是所有

yasya... arthaṃ 所以故

yat kiṃcid asti 有法, 若法是有

yat kiṃcit 諸所有

yat śūnyam 於此而空

yat tarhi 若爾云何

yat...tad eva , 卽是

yat...tat

yāta 出離,

yātanā 損惱, ,

yātanā-kāraṇa 苦具

yātanā-puruṣa 獄卒

yatantaḥ 久修

yātavya 所趣

yātayat , 殺害

-yate (pass.)

yathā , , , 如何, 如是, 如次, 如此, , , , 猶如, 猶若如

yatha

yathā 若如, , 謂如, 譬如, 障礙, , 隨其, 隨順,

yathā kāṣṭham 如木

yathā mamābhūt 如我恩化

yathā manaḥ 如意

yathā manah 隨心

yathā padmaṃ suraktam 如蓮

yathā pūrva-nirdiṣṭābhiḥ 如前所說

yathā pūrva-nirdiṣṭāḥ 如前說

yathā sthānam 隨處

yathā tathā , 隨類

yatha yādṛśaṃ 如應

yathā yathā 如如

yathā...evam 如是, 猶如

yathā...tathā 如是

yathā..ṭathā

yathā---abhilāpah. ---pravartate 隨起言說

yathā-abhyupagamaṃ

yathā-api tat 又如

yathā-āśaya 隨樂

yathā-bala 隨力

yathā-balam 隨力

yathā-bhāva 如實

yathā-bhavyam 所應

yathābhipretam 隨其所樂

yathâbhirucita 隨意

yathā-bhūmi 如故

yathābhūta 如實, 如有, 如此, 如眞, 眞實

yathābhūta-darśana 如實見

yathābhūta-dharma 眞實法

yathābhūta-jñāna 如實智, 實智

yathābhūta-jñāna-darśana 如實知見

yathābhūtam 如實

yathā-bhūtam 如是

yathābhūtam , 眞實, 眞正

yathābhūtaṃ parijānat 如實了知

yathābhūtaṃ prajānāti 如實了知, 如實知, 能如實知

yathābhūtaṃ veditavyā 應如實知

yathābhūtaṃ-prajānāti 如是知

yathābhūta-parijñāna 如實智, 如實知, 如實遍智, 如實遍知

yathābhūta-pratyavekṣā 如實觀

yathābhūta-pravṛttatva 如實轉

yathābhūtârtha 如實

yathābhūta-sthita 正諦

yathābhūtatā 如實相

yathābhūtatva 如實

yathābhūtāvabodha 如實覺

yathābhūtâvabodha 如實覺了

yathācintitaṃ gacchāmi 罣礙

yathā-cittâdhimuktikatā 隨衆生心

yathā-darśanam 如實知見

yathā-dharmam 如法

yathā-dharmaṃ pratikaroti 如法悔, 如法悔除

yathā-dharma-pratikaraṇatā 如法悔除

yathā-dhārmikīm 如法

yathā-dṛṣṭa 如是見, 見如是

yathā-gacchat 行差別

yathâgamam 依法

yathaiva

yatha-jñāna 盡所有智

yathā-kāma 如所欲, 隨其所欲, 隨意

yathā-kāma-karaṇīya 所欲爲, 隨所欲爲

yathā-kāmam 如其所欲, 如所欲, 隨其所欲, 隨意, 隨所樂

yathā-kāmatā 隨意

yathā-kāmatas 隨意

yathā-karma 隨業

yathā-krama 次第

yathā-krama-grahaṇa 如次

yathā-kramam 亦然, 依次第, 如其次第, 如是次第, 如次, 如次第, , 次第, 次第而

yathā-kramaṃ draṣṭavyāḥ 次第應知

yathā-nirdiṣṭa 如上說, 如先所說, 如前所說, 如說, 由前所說

yathânupūrvatas 次第

yathā-nyāya 正理

yathā-parikīrtita 如所稱, 所開示

yathā-paurāṇam 如故

yathâpi 猶如

yathâpi nāma , 猶如, 譬如

yathâpîha 猶如有

yathāpîhāikatyaḥ 如有一

yathâpitat

yathā-pradhānam 就勝

yathā-praṇidhānam* 如願

yathā-pratyata 隨緣

yathā-pratyayam 隨緣

yathārham 如其所宜, 如宜

yathārhaṃ yathā-yogam 如應如宜

yathârhat 隨其所應

yatha-r-iva

yatha-r-iva gaṅga-vālikāḥ 如恆沙

yathârtha 如其實義, 如實, 如義, 眞實義

yathârtham 如實

yathârtha-śāstṛ 大師, 如理師,

yathârtha-sthāna 眞實義

yathartukā-prāsāda 三時殿

yathā-rūpām 如法

yathā-ruta 依語, 名義, 如聲, 如言, 如說, 隨言

yathā-ruta-artha-abhiniveśa 如言取義

yathā-rutam 如文,

yathā-ruta-vicāraṇa 如言而思義

yathā-śakti 隨能

yathā-śakti yathā-balam 隨力所能

yathā-śaktitas 隨力

yathā-śaktyā 隨力, 隨能

yathā-saṃbhavam 如其所應, 隨其所應

yathā-saṃkhyam 如次, 如此, 次第

yathā-saṃniviṣṭa 安布

yāthāsaṃstarika 處如常座

yāthā-saṃstarika 處如常座

yathâśaya 應群機

yathāśaya 隨心

yathâśaya 隨衆生心

yathâśayam 隨其所應

yathā-śrutam 依所聞

yathā-sthānam 隨應

yathā-sukham 隨意, 隨所樂

yathā-sūtram 如經, 如經廣說, 經中

yathā-sūtraṃ eva vistaraḥ 廣說如經

yathā-sūtrôkta 如經說

yathā-svam 如是, 如自

yathā-tathā 如實

yathātathā 障礙

yathā-tathya 如實

yāthātathya 如實, 如實性

yathâtmabhāva 形貌

yāthātmya 如實

yathā-uktam 如經言

yathāvad avatiṣṭheran 如實隨住

yathāvad bhāvikatā 如理智

yathāvad-bhāvikatā 如實, 如實修行, 如所有性, 盡其所有

yathā-vādi tathā-kāritā 如自所言卽如是作

yathā-vādin 依言, 如說

yathā-vādi-tathā-kārin 如說行

yathāvan-mārga-pratilābha 獲得如實之道

yathāvat 依法, 夜他跋, , 如實, 如實性, 如教, 如理, 眞實, 覼縷, , 隨宜

yathāvat-tathatā 如所有性

yathā-vidhi 隨應

yathā-vṛddhikāya 次第

yathā-vṛddhikāya upaveṣṭavyam 次第坐

yathā-yogam 如其所應, 如應, 如此, 所應, 次第, 相應, 隨其所應, 隨應, 隨所應, 隨機

yathā-yogânurūpa 隨其所應

yathā-yogyam 其所應, 如應, 隨應

yathêccha 如意

yathêcchā 隨意

yathêccham 自在, 隨意

yathêcchatas 隨意

yathêcchayā 隨意

yathêdam evaṃ rūpam 如是

yathêpsita 隨其欲, 隨意, 隨所愛樂, 隨所樂

yathêpsitam 任意, 隨所欲

yathêṣṭa 好慕, 如意

yathêṣṭam 隨其所欲

yathêṣtam 隨意

yathêṣṭam 隨意所欲

yathôddiṣṭa 如所說

yathôdita 如說

yathôkta 上所說, 如先所說

yathôktam 如說

yathôtpanna , 隨得

yathôtpannam 隨有所得

yathôtpatti 隨生

yati 出家, 出家者

yāti

yat-kāmam 隨其所欲

yat-kiṃcic ceṣṭate 凡有

yat-kiṃcid

yatkiṃcit 一切, 所有

yat-kiṃcit 所有一切

yatna , 功力, 功用, 勇猛, , 勤方便, , 憂婆提舍, , 精勤, 行加行

yatna-kārin 勇猛

yatnânupālya 難持

yatnatas 堅固,

yatnavat

yato yataḥ 彼彼

yato yataḥ...tatra tatraiva 在在處處

yātṛ 趣者

yātrā , , 儀軌, , 存濟

yatra 於其中, 於是處, 是處, 而於其中, 若處,

yātrā 遊步, 遠行

yatra 障礙, , 隨所

yātrā

yatra yatra 彼彼, 於彼彼

yātrā-kalpanatā 存濟

yat-svabhāva 如是性

yāttaka 一切

yattakam...tattakam 爾許

yāttika 一切, 猶如

yāttika-gaṅgā-vālukā 數如恆沙

yaugapadya 倶時, , 頓生,

yauva

yauvana , 少年, 盛壯, 童子, 血氣

yauva-rājya 法王子

yauvarājyâbhiṣeka 法王位

yava 大麥, , , 耶婆, 馬麥,

yāvad āyuṣparyavasānam 盡形壽

yāvad bodhi-paryantam 乃至成佛, 乃至涅槃, 乃至菩提, 至成佛道

yāvad brahmalokam uccaistvena 三世界

yāvad-abhipretam 隨其所樂

yāvad-āyuḥ-paryantam 盡形

yāvad-bhāvikatā 如其所有, 盡所有性

yāvad-iṣṭam 隨其所欲

yava-godhūma-adi 麥等

yavāgu

yavāgū ,

yavāguya

yāvaj-jīvam 一期, 盡壽, 終身, 至命終

yāvaj-jīvena 乃至命終, 盡壽

yāvaj-jīvikam 臨終

yāval-loka-gatam 窮生死際

yavana 邊地, 餚饌

yāvantaka

yāvat 上至, 乃至, 唯至, , 爾所, , 達盡, 障礙,

yāvat kiṃcit 所有一切

yāvat....upādāya

yāvat...paryavasānam 乃至

yāvat...tāvat 中間, 乃至, 以來, 時量, 障礙,

yāvat..ṭāvat

yāvatā

yāvata-jñāna 如所有智

yāvatika ,

yāvat-kālam 權時

yāvat-tathatā 如所有性

yāyajūka 祠祀施

ye , 有餘師

ye ca 設復

ye...āhuḥ 有人說

yeāhuh 有餘師說

yena 由彼故, 由是因緣, 由此因緣

yena śūnyam 由彼故空

yiyāsā

yodha

yodhana 勇猛

yodhayati 鬪戰

yoga , 修學, 修行, , 具足, , , 如理, , 巧便, 平等, , 得成, , 成就, 方便, , , 猶如, , 瑜伽, 瑜伽行, 瑜誐, 相應, 硏究, 精勤硏究, , , , , , , , 觀行, , , 遊迦, 道理, 郁伽, 障礙, ,

yoga-ācāra 瑜伽行

yoga-avacara 求道人

yogâcāra 修習行, 修行, 修行者, 坐禪, 坐禪人, 應行, 方便, 瑜伽師, 相應, 觀行, 觀行者

Yogâcāra-bhūmi 瑜伽師地

yogaḥ karaṇīyaḥ 勤精進, 當勤修學, 精勤硏究

yoga-kriyā 修學, 精勤修學

yoga-kṣema 安危, 安穩, 安隱, 寂靜

yoga-kṣema-kāma 樂相應安隱

yoga-kṣematva 安危

yogam ā-√pad 勤加精進, 勤行, 精勤修學, 繫念思惟

yogaṃ karoti 精勤修學, 精勤修習

yogamāpadyate 修習

yogamāpattavyam 修習, 精勤

yoga-mārga 觀行

yoga-parāyaṇa 修行者

yogârtha 相應

yogârtha saṃyoga-sarāgatā 相應義

yoga-sthāna 瑜伽處

yoga-vāhaka 修行者

yoga-vāhin 修行人, 雙運

yoga-vaśavartin 觀自在

yogavat 行人

yoga-vid 如實修行者

yoga-vihita 如理作, 應作

yoga-yogin 修行者

yogena , 方便

yogin 修行人, 修行者, 修觀行者, 定者, 成就, 瑜伽師, 瑜伽祇, 瑜岐, 瑜祁, 相應, 聖人, 行人, 行者, 觀行者

yoginī 明妃

yogitva 觀者

yogôdvahana , 給濟

yogya 修學, , , 技術, 相應, 硏究

yogyāṃ karoti 修學, 精勤修學

yogyatā

yojana 兪旬, , 和合, , 揄旬, 由延, 由旬, 踰旬, 踰繕那, 踰膳那, 踰闍那,

yojana-śata 百由旬

yojayati , 和合,

yojayitavya 思量, 應安立, 應思, 應知

yojita 調駕

yojya , 如其所應, 應如理思, 應知, 所應, 所緣, 所識, , 當辯

yojyate

yonau...abhinirvṛttiḥ 託生

yoni 女根, , 根門, , , 生類, 產生, 產處, 產門, 種子, , 胞胎,

yoni-dvāra 產門

yoni-ja 入胎, , 胎生

yoniśaḥ cintā 如理思

yoniśaḥ pratividhyati 如理通達

yoniśaḥ prayogaḥ 如理加行

yoniśas 如理, , 深心

yoniśo manasi-karoti 如理思惟

yoniśo-manasikara 正作意

yoniśo-manasikāra 正念, 正思惟

yoniśo-manaskāra 如理作意, 正思, 正憶念

yoni-vicaya 正觀

yoṣit 婇女, 明妃

yotaka ,

yuddha , , 鬪戰

yudhyamāna 剋捷

yudhyante 興擧

yuga , , , , 相應, ,

yuga-anta 劫盡

yuga-anta-agni 刧盡火, 劫火, 劫盡火

yuga-anta-kāla 劫盡時

yugala

yuga-mātra-anusārin 六尺

yugaṃ-dhara 乾陀羅

yuganadda 雙運

yuga-naddha-vāhin 雙運

yugântâgni 劫火

yuga-pad 一時, 一趣, , 倶時, , 同一時, 平等, 忽然, 竝起,

yuga-pad*

yugapat-kāla 一時, 倶時

yugapat-pravarṣaṇa 雨甘露

yugma

yugya-yāna

yuḥ

yuj 應理

yujyate 具有, 可得成, 可立, 可言, 可說, , , 得成, , 應作, 應成, 應正道理, 應然, 應爾, 應理, 應言, 應道理, , , , 理實, 相應,

yūka 芥子

yūkila

yukta , , , 具足, 冥符, , 勤行精進, 可爾, , 合理, , 契合, 如應, 如理, , 得名, , 應然, 應爾, 應理, , 成就, 所集, , , 欲吃多, 正理, , 相和, 相應, 稱理

yuktā 育坻華

yukta , 道理, 隨順,

yukta-bodhi 育多婆提

yuktaṃ vātsalyam 如理憐愍

yuktârtha 有道理義, 道理義

yukta-rūpa 如理, 應起, 稱當正理, 隨宜

yukta-rūpam 如其所宜

yukta-yogitā 相應

yukti , , 如理, , 成事, 方便, , 正理, 正道理, , , 理實, 相應, , 育坻, 育抵, 譬喩, 道理, , 隨機,

yuktimat

yukti-paryāpanna-samgṛhīta 道理所攝

yukti-prasiddha 道理極成

yukti-prasiddha-tattva 道理所成眞實, 道理極成眞實

yuktitas , 由理

yukti-vikalpa 我妄想

yukti-virodha 道理相違, 違正理

yuktyā 以理

yukty-āgama 正理, 理教

yukty-upaparīkṣā 如理觀察

yūpa 寶幢, ,

yuṣmābhiḥ 汝宗

yuṣmāka 仁等

yuta ,

yutatva 相應

yūtha ,

yuvan , , , 少年, 年少, , 盛壯

yuvati 婇女

yūyaṃ 仁等, 諸仁

yūyam 賢等